De geschiedenis
van Strijp-S
De uittocht van Philips uit Eindhoven zette de deur open voor de heropleving van de stad en Strijp-S in het bijzonder.
De renaissance van Eindhoven
Door de grote werkgelegenheid die het bedrijf schiep, maakte Philips het kleine dorp Eindhoven groot. Maar juist het vertrek van het bedrijf na het grotendeels terugtrekken van Philips uit Eindhoven naar Amsterdam en allerlei andere plekken over de hele wereld, heeft er voor gezorgd dat Eindhoven en in het bijzonder het voormalige industrieterrein Strijp-S opnieuw tot bloei komt.
Tot de dag van vandaag is de historie van Eindhoven zeer nauw verweven met elektronicagigant Philips.
In 1891 begon Gerard Philips met de fabricage van gloeilampen in een klein fabriekje aan de Emmasingel, overtuigd van de potentie die hij voor dit product zag.
Vanaf 1928 gaat het hard met de ontwikkeling van Philips op Strijp-S
Philips & Co produceerde 10 jaar na de start al zo’n 1,5 miljoen lampen.
Om de productie te kunnen blijven doen, waren meer en meer ruimte, grondstoffen en mensen nodig. Om niet afhankelijk te zijn van leveranciers, liet Philips in 1916 de eerste fabriek bouwen op Strijp-S, een glasfabriek die de glazenballons voor glaslampen maakt. Er kwam een kartonfabriek, een gasfabriek en een Natuurkundig Laboratorium (NatLab) om nieuwe technologieën te ontwikkelen.
Philips werd volledig zelfvoorzienend op Strijp-S. Van de grondstof tot het eindproduct en het transport. Alles had het bedrijf in eigen hand.
Het Klokgebouw ziet het licht
In rap tempo ziet het Klokgebouw (fabriek voor Philite, de Philipsnaam voor bakeliet) het licht, gevolgd door de apparatenfabrieken op de Hoge Rug.
Er komt een Machinekamer, een Ketelhuis en nog een nieuw gebouw: het Veemgebouw met de typische afgeronde hoeken, bedoeld voor de opslag van onderdelen en producten.
Innovatie technologie
Radiotechnologieën, televisies en scheerapparaten, maar ook de cd en de dvd komen uit de keuken van Philips. Op medisch gebied zette Philips de eerste stappen in röntgentechnologie.
Koningin Wilhelmina sprak vanuit het laboratorium met een draadloze radioverbinding de bevolking van Nederlands Indië toe. Einstein bracht een bezoek. Maar ook de eerste elektronische muziek komt uit het NatLab: onderzoeker Dick Raaijmakers deed de eerste stappen in het ontwikkelen van synthesizers en maakte er ook al muziek mee. Philips zag niks in het project en stopte er geen energie meer in: een commerciële blunder, zo weten we met de kennis van nu. Denk daar nog maar eens aan als je op de elektronische klanken van het STRP-festival danst!
De groei van Philips
Telkens na een grote uitvinding maakte Philips een enorme groei door. De expansie maakt het noodzakelijk dat er nieuwe industriegebieden bijkomen: Strijp-R en Strijp-T aan de andere kant van de Rondweg. De 27 hectaren van Strijp-S waren lang niet genoeg.
In de jaren ’70 is Philips in Strijp op zijn hoogtepunt: dagelijks werken er zo’n 10.000 mensen. In Eindhoven krijgt het gebied de naam ‘Verboden Stad’, omdat het door hekken en slagbomen omgeven werd. Je kwam er alleen met een pasje in.
Telkens na een grote uitvinding maakte Philips een enorme groei door. Eerst met de radio, na de oorlog met de tv.
Strijp-S en het post
Philips tijdperk
2002 – heden
2002 – VolkerWessels en gemeente Eindhoven kopen Strijp-S van Philips. Het omheinde industrieterrein wordt overgedragen en door Philips terug gehuurd. Philips zal namelijk nog een aantal jaren op Strijp-S actief blijven als hoofdgebruiker. De kopende partners richting de Publiek Private Samenwerking Park Strijp Beheer op. Een gemeenschappelijk bedrijf wat als doelstelling meekrijgt Strijp-S te transformeren tot nieuw creatief centrum van Eindhoven.
Park Strijp
Beheer
2002/2005
Onder leiding van Park Strijp Beheer wordt de plannen voor Strijp-S ontwikkeld. Landschapper en stedenbouwer Adriaan Geuze van het bureau West8 krijgt de opdracht het stedenbouwkundig plan te tekenen en wordt aangesteld als supervisor om de plankwaliteit te borgen. Het plan wordt vastgesteld door de gemeenteraad van Eindhoven en zet in op een gemixd hoogstedelijk programma met wonen, werken en publieksfuncties. Een belangrijk deel van de oude Philips fabrieken is aangemerkt als gemeentelijk (NatLab) en rijksmonument (de Hoge Rug en Klokgebouw). Deze gebouwen vormen samen met de historische structuur én gedachtegoed de rode draad van het stedenbouwkundig plan.
Het stedenbouwkundige plan wordt omgezet in een bestemmingsplan, dat door zowel de gemeenteraad als de Provincie wordt vastgesteld. Dit kader maakt het mogelijk om het nieuwe Strijp-S daadwerkelijk te realiseren.
2005/2006 – Van stedenbouwkundig plan naar bestemmingsplan
Met dit, door de gemeenteraad en Provincie, vastgestelde kader kan het nieuwe Strijp-S ook daadwerkelijk gerealiseerd worden. Het vormt de basis voor de verdere planontwikkeling, afspraken met nieuwe ontwikkelpartners en start van de eerste zichtbare ingrepen op het terrein.
Strijp-S opent zich naar de stad doordat het hekwerk geleidelijk, met verhuizing van de eerste Philips onderdelen naar elders, wordt teruggeplaatst. De eerste gebouwen komen hiermee letterlijk beschikbaar voor nieuw gebruik.
Het Klokgebouw (onder leiding van Trudo) en Glasgebouw (door Park Strijp Beheer) bijten de spits af. Trudo, Woonbedrijf en 3W (later vervangen door ING) sluiten zich bij de ontwikkeling van Strijp-S aan.
Zij sluiten samenwerkingsovereenkomsten met VolkerWessels. Op hoofdlijnen commiteert 3W zich hiermee aan de ontwikkeling pal langs het spoor (Spoorzone), Trudo aan het hart van Strijp-S gelegen tussen Torenallee en Philitelaan (de Driehoek, incl. Klokgebouw) en Woonbedrijf aan de woningbouwopgave gelegen tussen Torenallee en Kastanjelaan (Kastanjevelden). In alle gevallen blijft VolkerWessels aangesloten als ontwikkelaar en bouwer van deze gebiedstransformatie.
Door dit nieuwe ontwikkelconsortium wordt geïnvesteerd in de ontwikkeling van het gebied met als resultaat dat de Dutch Design Week, Strijp-S verkiest als haar nieuwe thuis. Eén van de grote gebeurtenissen die Strijp-S als nieuw creatief centrum op de kaart zullen zetten.
Nieuwe bewoners
voor Strijp-S
2013/2015
De ontwikkeling van Strijp-S zou zich in 4 fasen voltrekken, waarbij volgordelijk steeds ongeveer een kwart van het terrein getransformeerd zal worden. Het vertrekscenario van Philips is hierin leidend. Hierdoor ontwikkeld Strijp-S zich naar het centrum van Eindhoven in plaats van andersom. Volgend op het initiatief van Woonbedrijf zet Trudo de transformatie van de voormalige Philips fabrieken, Gerard, Anton en Klokgebouw door.
VolkerWessels en Gemeente Eindhoven investeren via Park Strijp Beheer in de aanleg van de HOV-baan op Strijp-S, Philitelaan, Glaslaan, Kastanjelaan, Torenallee en een gebiedsbreed WKO systeem (Sanergy). Hierdoor opent Strijp-S zich letterlijk voor de stad met als gevolg is een sterk toenemende interesse van talloze ondernemers, kwartiermakers, horeca en evenementen om Strijp-S tot hun thuis te maken.
Nieuwbouw schikt zich naar de monumenten
2016/heden
Nieuwbouw past zich aan de monumenten aan. Het project Haasje Over van Trudo symboliseert deze ontwikkeling als geen ander. De oude Philips hal, al jaren het onderkomen van Area51, wordt niet meer gesloopt maar ingepast binnen de nieuwe plannen.
De nieuwe woningen van Trudo worden letterlijk over Area51 heen gebouwd. Strijp-S is klaar voor de volgende fase. Door alle ontwikkelpartners worden nieuwbouwplannen aan Strijp-S toegevoegd. Dit resulteert in een nieuwe bouwgolf van 2.000 woningen en 25.000 m2 nieuwbouw voor creatief ondernemerschap.
